D3 Vitamini Nedir?
D vitamini, A vitamini ve E vitamini gibi yağda çözünebilir ve vücutta sentezlenebilir. Aynı zamanda hormon görevi de görür (1). D vitamininin D2 vitamini (ergokalsiferol) ve D3 vitamini (kolekalsiferol) olmak üzere iki farklı formu bulunur. D2 ve D3 vitaminleri, görevleri bakımından birbirine çok benzer. Kandaki D vitamini seviyenin yükselmesine katkıda bulunabilirler. Ancak, bulundukları besin kaynakları açısından farklılık gösterebilirler. D3 vitamini, hayvansal gıdalarda daha çok bulunur. Güneş ışınlarının cilde temas etmesi yoluyla vücutta sentezlenebilir. Ayrıca yağlı hayvansal besinler aracılığıyla vücuda alınabilir (2).
D3 Vitamini Ne İşe Yarar?
D3 vitamini, vücutta kemikler, kas sistemi, sinir sistemi, kalp ve dolaşım sistemi içerisinde bulunan organların normal fonksiyonunun devam etmesini sağlayabilir. Bağışıklık sisteminin güçlenmesini katkıda bulunarak hastalıklara karşı daha dirençli olmayı sağlayabilir (2). D3 vitamini faydaları ve görevleri arasında şunlar bulunabilir:
- Kandaki kalsiyum ve fosfor seviyelerini düzenleyebilir.
- Bağırsaklardan kalsiyum emilimini destekleyebilir.
- Kemik yapısının oluşmasına ve kemik hasarlarının onarılmasına katkıda bulunabilir.
- Diş ve diş eti sağlığının korunmasını sağlayabilir.
- Beyin gelişimini ve sağlığını destekleyebilir.
- Vücudun savunma sisteminin ve vücut direncinin gelişmesini sağlayabilir. Böylece bağışıklık sistemini zayıflayabilen diyabet, romatizma gibi hastalıkları önleyebilir (2)
D3 Vitamini Nelerde Var?
D3 vitamini, güneş ışınları, yiyecekler ve besin takviyeleri yoluyla vücuda alınabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınlar cilde temas ettikten sonra bir dizi kimyasal reaksiyon ortaya çıkar. Böylece D3 vitamini üretimi gerçekleşebilir. Ayrıca yağ oranı fazla olan hayvansal gıdaların çoğunda bulunur ve sindirim sistemi yolu ile vücuda alınabilir. D3 vitamininin en çok bulunduğu gıdalar şu şekilde sıralanabilir:
- Balık (alabalık, somon, sardalya, ton balığı gibi yağlı balıklar) (5),
- Balık yağı (5),
- Kefir (3),
- Mantar (UV ışınları altında yetişen) (5),
- Peynir (3),
- Tavuk eti (5),
- Tereyağı (5),
- Süt (3),
- Yumurta (5),
D3 Vitamini Nasıl Kullanılır?
D vitamini, vücudun normal fonksiyonlarının devam ettirilebilmesi için gereklidir. Güneşten gelen Ultraviyole-B (UVB) ışınları ve besinler, vücudun D vitamini ihtiyacını büyük oranda karşılayabilir. Ancak, güneş ışınlarının az olduğu coğrafyalarda yaşayan, hayvansal gıdalara erişimi kısıtlı olan, vegan veya vejeteryan beslenmeyi benimsemiş kişilerde D3 vitamini ortaya çıkabilir (1). D vitamini eksikliği olan bireyler, doktor kontrolünde D3 vitamini içeren besin takviyelerini kullanabilirler. Bu vitamin takviyesinin dozu belirlenirken kişinin yaşı, cinsiyeti ve D vitamin eksikliğinin seviyesi göz önüne alınmalıdır (3).
D3 vitamini kullanımı, doktor önerisiyle tablet veya damla formunda sağlanabilir. Tablet formunda bulunan D3 vitamini takviyeleri bol su ile yutularak vücuda alınabilir. Damla formunda olanlar ise ekmeğe veya doktor tarafından önerilen başka bir gıdaya damlatılarak kullanılabilir. D3 vitamini vücudun enerjisini yükseltebilir. Bu nedenle akşam vakti alındığında uykusuzluk görülebilir. Geceleri uyku problemi yaşamamak için takviyenin sabah vaktinde alınması tavsiye edilebilir. Bir hastalığınız varsa ve düzenli olarak ilaç kullanıyorsanız, ilaç ile takviye gıdanın etkileşime girebilme riski nedeniyle çeşitli yan etkiler görülebilir. Bu nedenle doktorunuza danışmadan vitamin takviyesi kullanmamalısınız (4)
D3 Vitamini Ne Zaman Alınmalı?
D vitamini eksikliği ülkemizde çok sık görülmektedir. Yetişkinlerin yalnızca %11’inin kanıda yeterli D3 vitamini tespit edilmiştir. (7). Vitamin eksikliğinden dolayı şikayet yaşadığını düşünen kişiler, doktora başvurabilir. Detaylı fizik muayene ve kan tahlili yapılır. Değerlendirme sonucunda kan değerlerinde D vitamini eksikliği olduğu belirlenen hastalar, hekim önerisi ile D3 vitamini içeren gıda takviyeleri kullanmaya başlayabilir. D3 vitamininin dozu ve kullanım miktarı kişiye göre değişebilir. Kaç gün boyunca ve günde kaç kez kullanılacağına hastanın vitamin eksikliği seviyesi, yaşı, hastalıkları, cinsiyeti gibi özelliklerine göre doktor tarafından karar verilebilir. Gün içerisinde akşam yerine sabah saatlerinde alınması tercih edilebilir. Böylece D3 vitamininin vücut enerjisini artıran etkisi, erken saatlerde kendini göstereceği için gece uykusuna engel olmaz (3).
Günlük D3 Vitamini İhtiyacı
D3 vitamini, kanda yeteri seviyede bulunmadığında bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle insanlar günlük olarak bu vitamini almalıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yaş gruplarına göre günlük D3 vitamini ihtiyacı farklı olarak belirlenir. Yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde D3 vitamini için önerilen miktarlar yaşlara göre şu şekilde sıralanabilir:
- 0-12 ay arası çocuklar için 400 IU,
- 1-70 yaş arası kişiler için 600 IU,
- 70 yaş üzeri kişiler için 800 IU (6).
İlacın dozu herkese göre farklılık gösterebilir. Vitamin eksikliğinin seviyesine, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna göre doz ayarlaması yapılmalıdır (6). Bu nedenle dozlarda vitamin takviyelerini doktorunuz tavsiyelerine uyarak kullanmalısınız.
D3 Vitamini Eksikliği Belirtileri
D3 vitamini eksikliği vücutta çeşitli problemlere yol açabilir. Yetişkin ve çocuklarda farklı hastalıklar ortaya çıkabilir. D vitamini eksikliği belirtileri ile benzerlik gösterebilir. Bebeklerde ve çocuklarda kemik zayıflamasına yol açan bir hastalık olan raşitizm ortaya çıkabilir. Yetişkin bireylerde ise osteomalazi ortaya çıkabilir. Bu hastalıkta kaslarda güçsüzlük ve kemiklerde zayıflık görülebilir. Ayrıca uzun süreli D3 vitamini düşüklüğü yaşandığı durumlarda osteoporoz (kemik erimesi) yaşanabilir (2). D3 vitamini eksikliği belirtileri arasında şunlar bulunabilir:
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması (3),
- Enfeksiyonlarda artışı (3),
- Hipokalsemi (Kalsiyum eksikliği) (3),
- Hiperparatiroidizm (Paratiroid hormon seviyesinde yükselme) (3),
- Kas güçsüzlüğü (3),
- Kaslarda seğirme (3),
- Kemik ağrısı (3),
- Kas ağrısı (3),
- Kemik kırılganlığında artış (3),
- Kemik erimesi (3),
- Halsizlik ve yorgunluk (3),
- Sinir sistemi hastalıkları (3),
- Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları (3).
Tıpkı D3 vitamini gibi insan sağlığı için gerekli olan vitaminler arasında yer alan riboflavin faydaları hakkında bilgi sahibi olmak ya da “A vitamini ne işe yarar?” gibi sorularınıza yanıt bulmak için diğer yazılarımıza da mutlaka göz atın.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır
